Κατάθλιψη.
Μια δυσάρεστη κατάσταση
αλλά
και μια ευκαιρία για αλλαγή.
Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να υποφέρουν από κατάθλιψη από ότι οι άνδρες και προσβάλλεται τουλάχιστον το 10% του πληθυσμού. Ο όρος κατάθλιψη αναφέρεται στη κατάσταση εκείνη στην οποία ο παθών αναπτύσσει ένα συναίσθημα θλίψης, απελπισίας και μελαγχολίας στο οποίο παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μπορεί να εκδηλώνει δυσπιστία σε οτιδήποτε μπορεί να αλλάξει θετικά τη ζωή του, αδιαφορία για συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες, ευερεθιστότητα, απόδραση από την πραγματικότητα, προβλήματα συγκέντρωσης και μνήμης, ψυχαναγκαστική συμπεριφορά ακόμα και πόνους στο σώμα χωρίς κάποια εμφανή αιτία. Άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη είναι διατροφικές διαταραχές όπως υπερφαγία, βουλιμία ή ανορεξία, προβλήματα με τον ύπνο όπως αϋπνία ή υπνηλία, υπερβολική κούραση χωρίς προφανή λόγο, απουσία ερωτικής επιθυμίας, κρίσεις πανικού, επεισόδια μανίας (διπολική διαταραχή) και σε σοβαρές περιπτώσεις ακόμα και σκέψεις αυτοκτονίας.
Το συγκεκριμένο άρθρο αναφέρεται στη νόσο της κατάθλιψης μέσα από τη θεωρία της κινέζικης ιατρικής και τη θεραπεία αυτής με το βελονισμό. Η κατάθλιψη μπορεί να συμβεί μετά από προσωπική απογοήτευση, χωρισμό, απώλεια αγαπημένου προσώπου, αποτυχία στον εργασιακό χώρο ή απόλυση, μετά από τραυματική εμπειρία, ατύχημα ή χειρουργική επέμβαση, σοβαρή ασθένεια.
Ακόμα μπορεί να σχετίζεται και με καταπίεση στο κοινωνικό περιβάλλον ή στην σεξουαλική έκφραση. Η υγιής έκφραση του εαυτού μέσα από τη δημιουργικότητα αλλά και σεξουαλικότητα σχετίζεται με το Συκώτι και τη Χοληδόχο Κύστη. Αυτά τα δύο όργανα είναι υπεύθυνα για την ομαλή ροή της ενέργειας, του αίματος αλλά και των συναισθημάτων. Διευκολύνουν την ανάπτυξη του ανθρώπου σωματικά αλλά και ψυχολογικά καθώς του επιτρέπουν να μπορεί να οραματίζεται τη ζωή του, να εκφράζει τις επιθυμίες της Καρδιάς του και να πραγματοποιεί τα όνειρα του με το να είναι αποφασιστικός και αφοσιωμένος στο σκοπό του. Οποιοδήποτε είδος συναισθηματικής καταπίεσης αργά ή γρήγορα επηρεάζει ενεργειακά αυτά τα δύο όργανα. Το Συκώτι ειδικά είναι το βασικό όργανο στο οποίο επικεντρώνεται η θεραπεία του βελονισμού για την κατάθλιψη.
Σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει κάποιος εμφανής λόγος τα αίτια θα πρέπει να αναζητηθούν σε συμπεριφορές όπου ο ασθενής έχει υιοθετήσει από την εμβρυϊκή ή παιδική ηλικία. Η συναισθηματική κατάσταση της εγκυμονούσας μητέρας επηρεάζει άμεσα το έμβρυο καθώς και το οικογενειακό περιβάλλον κυρίως στα πρώτα χρόνια του παιδιού. Η κατάθλιψη μπορεί να αναπτυχθεί κατά την περίοδο της εφηβείας ή ακόμα και πολύ αργότερα.
Μία από τις συχνότερες περιπτώσεις κατάθλιψης προέρχεται από την καταπίεση του θυμού. Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, η δημιουργικότητα, ανάπτυξη και έκφραση σχετίζονται με το Συκώτι. Όταν ο άνθρωπος αισθάνεται ότι δεν μπορεί να εκδηλώσει τις παραπάνω ποιότητες τότε η ίδια ενέργεια που τον ωθεί να εκφράσει τον εαυτό του μετατρέπεται σε θυμό. Ο θυμός σε φυσιολογική εξωτερίκευση και ισορροπημένη διαχείριση βοηθά τον άνθρωπο να υπερκεράσει εμπόδια και να προχωρήσει μπροστά τη ζωή του. Όταν όμως ο θυμός δεν εκδηλώνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα η ενέργεια αυτή στρέφεται προς τα μέσα, όπου σταδιακά γίνεται στάσιμη. Καθώς το άτομο βιώνει αυτή τη στασιμότητα της ενέργειας στο σώμα του αντίστοιχα την αισθάνεται και ψυχικά ως αδυναμία στο να αλλάξει τη ζωή του, κάτι που οδηγεί σε απογοήτευση, παραίτηση και αδράνεια. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος ο οποίος επίσης μπορεί να περιέχει και συναισθήματα ενοχής, χαμηλής αυτοεκτίμησης αλλά ακόμα και εσωτερικευμένης επιθετικότητας η οποία επιδεινώνει ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Σε πολλές περιπτώσεις η καταπίεση και απώθηση αυτών των ενεργειών είναι τόσο μεγάλη όπου ο άνθρωπος αδυνατεί να θυμηθεί και να έρθει σε επαφή με τα γεγονότα και καταστάσεις που του προκάλεσαν το θυμό.
Αυτού του είδους η κατάθλιψη βελτιώνεται με έντονη σωματική άσκηση (τρέξιμο, κολύμπι κλπ.) η οποία κινεί τη στάσιμη ενέργεια· όμως επιστρέφει όταν ο ασθενής σταματήσει την άσκηση καθώς τα αίτια (καταπιεσμένος θυμός) εξακολουθούν να τροφοδοτούν τα δυσάρεστα συμπτώματα. Ακόμα καλύτερα αποτελέσματα φέρνει οποιοσδήποτε τρόπος που του επιτρέπει να εκφραστεί δημιουργικά (ζωγραφική, τραγούδι, κηπουρική κλπ.). Ο βελονισμός συνήθως έχει αρκετά γρήγορα αποτελέσματα σε αυτές τις περιπτώσεις καθώς έχει την ικανότητα να κινεί την ενέργεια σε ολόκληρο το σύστημα με αποτέλεσμα ο θεραπευόμενος να νιώθει άμεσα αυτή την αλλαγή στο σώμα του αλλά και ψυχικά. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται να δοθεί στη θεραπεία και των αιτιών (δυσκολία έκφρασης και θυμός).
Η επιλόχεια κατάθλιψη, η οποία έρχεται μετά τη γέννα. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να υπάρχει κάποιος ψυχολογικός παράγοντας, όπως αυξημένες ευθύνες της μητέρας οι οποίες δημιουργούν μία αίσθηση ασφυξίας και καταπίεσης των δικών της 'θέλω'. Όταν δεν υπάρχει κάποια τέτοια αιτία η εξήγηση που δίνει η κινέζικη ιατρική βρίσκεται στην απώλεια αίματος κατά τη διάρκεια του τοκετού ή γενική εξασθένηση του οργανισμού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τοκετού. Το αίμα συνδέεται άμεσα με την υγιή συναισθηματική κατάσταση του ανθρώπου καθώς και πολλές εργασίες που πραγματοποιεί ο νους όπως τη συγκέντρωση και τη μνήμη. Ανεπάρκεια ή στασιμότητα της ροής του αίματος μπορεί να οδηγήσει και σε συμπτώματα κατάθλιψης. Εδώ η θεραπεία θα επικεντρωθεί περισσότερο στην ενδυνάμωση των οργάνων εκείνων τα οποία παράγουν το αίμα παράλληλα με την ομαλοποίηση της ροής της ενέργειας και του αίματος σε ολόκληρο το σώμα.
Η εποχιακή κατάθλιψη η οποία αφορά κυρίως το φθινόπωρο. Η φθινοπωρινή κατάθλιψη μπορεί να σχετίζεται με την επιστροφή στην 'καθημερινότητα' μετά από το καλοκαιρινό διάλειμμα αλλά δε θα πρέπει να παραληφθεί και ένας άλλος παράγοντας ο οποίος προκαλεί αυτή. Με την αρχή της άνοιξης η ενέργεια στη φύση αρχίζει να βγαίνει προς τα έξω, τα λουλούδια ανθίζουν, τα ζώα γίνονται πιο ενεργητικά και ζευγαρώνουν, η θερμοκρασία ανεβαίνει, ο ήλιος γίνεται πιο φωτεινός. Αντίστοιχα και για τον άνθρωπο η εποχή της άνοιξης και του καλοκαιριού είναι περίοδοι όπου φυσιολογικά γίνεται περισσότερο εξωστρεφής, κοινωνικός και δραστήριος. Αντίστροφα το φθινόπωρο στη φύση η ενέργεια αρχίζει να μπαίνει προς τα μέσα για να καταλήξουμε στο χειμώνα όπου η αδράνεια είναι πιο εμφανής. Αυτή είναι μια φυσιολογική κυκλική πορεία που ακολουθεί η φύση για τη συντήρηση και ανανέωση της.
Όπως στη φύση, έτσι και στον άνθρωπο, η γέννηση που φέρνει η άνοιξη ακολουθείται από την κορύφωση των δραστηριοτήτων του καλοκαιριού, την περισυλλογή του χρήσιμου και εγκατάλειψη του παλιού που δεν εξυπηρετεί κανένα πλέον σκοπό κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, την επιστροφή μέσα στο κέντρο το χειμώνα από όπου θα ξεπηδήσουν καινούργια δυναμικά τα οποία θα αναζητήσουν την εκδήλωση τους την ερχόμενη άνοιξη. Με αυτό τον τρόπο λειτουργεί η φύση, μέσα από το θάνατο του παλιού έρχεται το καινούργιο· τα φύλλα που έπεσαν το φθινόπωρο θα γίνουν το λίπασμα για να ανθίσει ένας σπόρος την άνοιξη. Αυτό που βιώνει υποσυνείδητα ο άνθρωπος το φθινόπωρο, αλλά και το χειμώνα, είναι αυτός ο θάνατος του παλιού μέσα του, ο οποίος θα δημιουργήσει τον κατάλληλο χώρο για να μπορέσει να δεχτεί τις νέες ενέργειες της άνοιξης.
Κάθε συναίσθημα πραγματοποιεί συγκεκριμένες εργασίες, όπως αναφέρθηκε και για το θυμό· αντίστοιχα η θλίψη βοηθά τον άνθρωπο να κόψει τους δεσμούς που τον κρατούν στο παρελθόν, είναι το φυσιολογικό στάδιο το οποίο περνάει όταν έχει απολέσει κάτι που αγαπά, όπως ο θάνατος ενός κοντινού του προσώπου ή ένας χωρισμός. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να δεχτεί το νέο στη ζωή του και να προχωρήσει μπροστά. Το πρόβλημα παρουσιάζεται όταν υπάρχει εμμονή στο φαινόμενο της απώλειας και φόβος του νέου ή υποσυνείδητη άρνηση του γεγονότος. Τα όργανα τα οποία συνδέονται με το συναίσθημα της θλίψης είναι τα Πνευμόνια και το Παχύ Έντερο. Κάθε εισπνοή που παίρνει ο άνθρωπος ακολουθείται από μία εκπνοή για να μπορέσει να ζήσει, έτσι αντίστοιχα και το φαγητό το οποίο καταναλώνει πρέπει να αποβληθεί για να συνεχιστεί ο κύκλος της συντήρησης και ανανέωσης του σώματος. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο βελονισμός μπορεί να επιτρέψει στο θεραπευόμενο να περάσει ομαλά μέσα από το φυσιολογικό αυτό πένθος εξισορροπώντας την ενέργεια κυρίως σε αυτά τα δύο όργανα.
Βλέπουμε λοιπόν ότι παντού στη φύση, έτσι και στον άνθρωπο, υπάρχει το φαινόμενο της γέννησης όπως και αυτό του θανάτου. Χωρίς το ένα δεν υπάρχει το άλλο, και η εκδήλωση του ενός φέρνει αναπόφευκτα το άλλο. Το ποτάμι της Ζωής πηγαίνει πάντα μπροστά και ο άνθρωπος δεν μπορεί να αποτελεί εξαίρεση αφού ταξιδεύει μέσα σε αυτό. Ας δούμε την κατάθλιψη ως την κατάσταση εκείνη στην οποία ο άνθρωπος μπορεί να γίνει συνειδητός των φορτίων που κουβαλάει από το παρελθόν έτσι ώστε αφήνοντας τα να μπορέσει να πραγματοποιήσει τη δική του εσωτερική άνοιξη.